ՍԵՒԱԿ ԱՐԱՄԱԶԴ․ «ԵՍ ՉԵՄ ՅԻՇՈՒՄ ԻՄ ՄԱՆԿՈՒԹԻՒՆԸ․ ԵՍ ԱՊՐՈՒՄ ԵՄ ԻՄ ՄԱՆԿՈՒԹԻՒՆԸ»
- Ի՞նչն է օգնում Ձեզ յաղթահարել դժուարութիւններն ու առաջ շարժուել:
- Ազատութիւնը:
- Կա՞ն բաներ, որ Դուք պատրաստ չէք ներելու:
- Կարելի է ներել անհնարին մեղքեր եւ չներել չնչին վրիպումներ:
- Ի՞նչն է, որ Ձեզ համար ամենից դժուար է եղել տանել կեանքում:
- Կեանքը:
- Կեանքի ո՞ր շրջանի, ինչպիսի՞ իրադարձութիւնների հետ են կապուած Ձեր ամենաջերմ յիշողութիւնները:
- Մանկութեան հետ: Օրինակ, ութ թէ ինը տարեկանում առաջին անգամ բանաստեղծութիւն էի ուղարկել մի թերթի եւ մերժում ստացել: Ես նորից ու նորից կարդում էի այդ նամակը, որովհետեւ այնտեղ «իսկական տպատառերով» գրուած էր իմ անունը: Իմ աչքին մերժումը հաստատում էր իմ բանաստեղծ լինելը:
- Ձեր կարծիքով, ի՞նչն է փոխւում ժամանակի հետ եւ ի՞նչն է, որ եղել է ու կլինի միշտ:
- Այն, ինչ փոխւում է ժամանակի հետ, ինքը ժամանակն է: Այն, ինչ եղել ու կլինի միշտ, բանաստեղծութիւնն է:
- Հաւատո՞ւմ էք, որ մեծ մասն այն ամենի, ինչ կատարւում է, ճակատագրի ձեռքի գործն է, թէ՞ դա մեր սեփական ընտրութիւնն է, մեր որոշումը:
- Իր օրագրային գրառումներից մէկում Լեւ Տոլստոյն ասում է. «Աստուած իմ ցանկութիւնն է»: («Бог - это моё желание»).
- Ինչպիսի՞ մարդկանցով էք աշխատում Ձեզ շրջապատել:
- «Իմ ընկերները իմ վեհ մտքերն են» (Աւ. Իսահակեան):
- Ձեր բնաւորութեան ո՞ր գծերն էք Դուք գնահատում եւ ո՞ր գծերի դէմ էք փորձում պայքարել:
- Անկախութիւնը՝ ինչպէս յաջողութիւններից, այնպէս էլ անյաջողութիւններից: Երբեմն ինձ թւում է, թէ ես թոյլ մարդ եմ, որն այդպէս էլ չի կարողանում հասկանալ, թէ ինչ է նշանակում «լինել ուժեղ»:
- Առաջին հերթին ի՞նչ պէտք է սովորեցնել երեխաներին:
- Մայրենի լեզուն:
- Յիշո՞ւմ էք Ձեր մանկութեան երազները: Դրանցից որո՞նք են իրականացել:
- Մանկութիւնը միակ ճշմարիտ իրականութիւնն է: Երբ մանուկ ես, աշխարհն ընկալում ես իբրեւ երազ: Ցաւօք, ժամանակի ընթացքում դրանց տեղերը փոխւում են. աշխարհը դառնում է իրականութիւն, իսկ մանկութիւնը՝ երազ, եւ հարցը մնում է անպատասխան:
- Կա՞ն բաներ, որոնք Ձեզ անմիջապէս յիշեցնում են մանկութեան մասին, կարօտաբաղձութիւն ծնում Ձեր մէջ: Եթէ այո, ապա ինչպիսի՞:
- Ես չեմ յիշում իմ մանկութիւնը. ես ապրում եմ իմ մանկութիւնը:
- Ասում են, Երեւանն այլեւս այն չէ: Ձեր կարծիքով, ի՞նչն է փոխուել: Մարդի՞կ, մթնոլո՞րտը:
- Երեւանն ազատ չէ: Իսկ այն, ինչ ազատ չէ, չի կարող լինել գեղեցիկ:
- Սովորաբար, ինչո՞վ էք սկսում Ձեր օրը:
- Տարակուսում եմ, որ ամեն անգամ օրն սկսւում է ինձնով:
- Ճի՞շտ է, որ ստեղծագործող մարդիկ աւելի զգայուն են ու ընկալունակ:
- Չեմ կարծում:
- Ե՞րբ էք գրել Ձեր առաջին ստեղծագործութիւնը:
- Երբ սովորեցի Հայոց տառերը:
- Ո՞րն է Ձեր ներշնչանքի առաջին աղբիւրը:
- Զարմանքը:
- Մեր ժամանակներում որքա՞նով են ճանաչումն ու տաղանդը կապուած իրար հետ:
- Տաղանդը ծառն է, ճանաչումը՝ ծառի խշշոցը:
- Ձեր կարծիքով, փառքն ու փողը փոխո՞ւմ են մարդուն դէպի վատը:
- Երկուսն էլ խաբկանք են, որ կեանքում վերածւում են խաբէութեան:
- Ե՞րբ էք Ձեզ զգում իսկապէս երջանիկ:
- Երբ մոռանում եմ, որ աշխարհում գոյութիւն ունեն երջանկութիւն եւ դժբախտութիւն:
- Ինչի՞ համար էք կեանքում ափսոսացել. այն բանի համար, ինչ արե՞լ էք կամ էլ այն բանի համար, ինչ այդպէս էլ չէ՞ք հասցրել կատարել, ասել:
- Ափսոսանքը ծնւում է անհնարինութեան զգացումից՝ յետադարձօրէն շտկելու արդէն եղածը: Լաւ կլինէր, ոչ թէ ափսոսալ, այլ ճանաչել այն, ինչ արժանի է ափսոսանքի:
- Ինչի՞ համար էք շնորհակալ ճակատագրին:
- Ճակատագրիս համար:
Այլ հարցազրոյցներ
Հայաստանի առաջին նախագահ Լեւոն Տեր-Պետրոսյանն իր վերջին գրություններից մեկում նշել էր մի քանի մտավորականների անուններ, որոնք համարձակություն են ունեցել հրապարակային խոսելու Հայաստանի առաջ կանգնած մարտահրավերների մասին՝ մերժելով ավանդական, հայդատական կեցվածքը: Նրանց շարքում է գրող, թարգմանիչ Սեւակ Արամազդը, որի հետ զրուցել է «Ալիք Մեդիայի» Թաթուլ Հակոբյանը։
ԱՒԵԼԻՆ